Bijbelstudie Elisabeth Magazine: God danken voor technologie?
Deze Bijbelstudie verscheen in de oktober uitgave van het Elisabeth Magazine. “De Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof.”
Bijbelstudie Elisabeth Magazine: God danken voor technologie?
Deze Bijbelstudie verscheen in de oktober uitgave van het Elisabeth Magazine. “De Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof.”
God danken voor technologie?
Het kan ons benauwen, de snelheid waarmee nieuwe (digitale) technologieën geïntroduceerd worden. Je zou denken dat de Bijbel, duizenden jaren geschreven, geen handreikingen biedt om je tot de komst van al die nieuwe technieken te verhouden. Toch zijn er vanuit Gods Woord inzichten te vinden die ons verder kunnen helpen
Tekst Rick Bouter Beeld Dreamstime
Nieuwe technologie: we zijn er elk moment van ons leven door omringd. De wekker op onze mobiele telefoon, navigatie, mobiel bankieren. Nieuwe technologische uitvindingen: ze zullen alleen nog maar toenemen.
Soms merk je niet eens dat je met (digitale) technieken te maken hebt. Je leest teksten en nieuwsartikelen gegenereerd door ChatGPT in plaats van een mens. Of ziet portretten, schilderijen en films die kunstmatig gecreëerd zijn. De scheidslijn wordt steeds dunner tussen ‘echt’ en ‘nep’.
Technologie zit vaak verborgen. Daardoor is het lastiger te herkennen. Je gebruikt bijvoorbeeld een app, kijkt Netflix of shopt bij Bol.com en de informatie over jouw kijk- en koopgedrag wordt verzameld. Vervolgens krijg je allerlei suggesties om ook iets anders te zien of te kopen dat wellicht jouw interesse heeft. Het vraagt om waakzaamheid. En tot verkenning en bezinning vanuit de Bijbel.
Twee kanten
Met technologie op zichzelf hoeft niets mis te zijn. Het heeft twee verschillende kanten: het verborgene, het gevaar, maar ook: het nut, het gemak. Die twee aspecten zien we de hele menselijke geschiedenis door. Nieuwe vondsten kunnen op een beangstigende manier gebruikt worden, of juist tot blijdschap stemmen. Het is dus gezond om zowel (nuchter en) waakzaam te zijn, als dankbaar voor de mogelijkheden. Vijf gedachten daarover.
- Wees nuchter (en dankbaar)
Het is goed om nieuwe technologische toepassingen te verkennen. Privé of bijvoorbeeld voor je werk. Of omdat mensen in je omgeving – de jongere generatie, (klein)kinderen – ze gebruiken en je als (groot)ouder daarover dan een gesprek kunt voeren.
Verkennen begint al bij het je afvragen wat een technologie precies is, waar het toe dient en welke rol het speelt in het leven. Wellicht is het iets om God voor te kunnen danken! Bijvoorbeeld een medische techniek om een ziekte of aandoening te verhelpen. Het is goed om God te danken voor zijn gaven, en dit kan ook een technologische vinding zijn.
Noach bouwde in geloof de ark (Genesis 6), volgens de toen bekende technieken. Er was nog geen spatje water te bekennen. Na de zondvloed en een reis die in alle opzichten een bizarre belevenis geweest moet zijn, zei God tegen Noach: ‘U mag de ark verlaten, met uw vrouw, zonen en schoondochters.’ Nadat ook de dieren de ark uitgekomen waren, bouwde Noach als eerste een altaar om God een dankoffer te brengen (Genesis 8:20). Hij dankte God voor het levensreddende middel dat de ark was. Expliciet staat er dat God blij was met Noachs dankoffer. Nieuwe technieken kunnen ook gaven van God zijn, zelfs levensreddend, waar we Gods niet genoeg voor kunnen danken
2 Wees waakzaam
Naast dankbaarheid blijft waakzaamheid geboden. Al in het begin van de Bijbel lezen we dat mensen met behulp van technologie ernaar streven om te worden zoals God. Het toonbeeld hiervan: de torenbouw van Babel.
Ongehoorzaamheid en het maakbaarheidsdenken krijgen vaak vorm via technologieën. Een kritische houding tegenover nieuwe technologische toepassingen is dus op zijn plaats. Bijvoorbeeld bij het gebruik van sociale media die je in een gelijkgestemde bubbel kunnen trekken van mensen die maar één waarheid kennen: hun eigen gelijk. Maar ook: een kritische houding tegenover (commerciële) ruimtevaart, robots in huis, of zelfs ambities om het menselijk brein te uploaden naar de cloud om de dood te ‘overwinnen’.
3 Verdiep je erin
Een kritische houding betekent dat we technologische ontwikkelingen niet afwijzen, maar volgen. Zodat we al in een vroeg stadium – bijvoorbeeld in de ontwerpfase – een ethische afweging kunnen maken.
De mens is naar het evenbeeld van God geschapen. We lijken dus op Hem en hebben de eigenschappen van God, als dé Schepper. Psalm 8 schrijft pakkend over de mens: ‘Toch hebt Gij hem bijna goddelijk gemaakt.’. De mens wil na de zondeval helemaal worden zoals God. Dit zie je terug in allerlei aspecten van het leven en dus ook in de technologische toepassingen die mensen bedenken.
Denk aan CRISPR-Cas9, een genetische knipschaar die bijvoorbeeld afwijkende stukjes DNA die mensen ziek maken, kan wegknippen en zo het DNA kan veranderen. Of brein-computerinterfaces die een brug vormen tussen het menselijk brein en de digitale wereld. Dit alles roept heel wat ethische vragen op. Zijn dit technieken waar we God voor kunnen danken, of hebben ze als doel te worden zoals God zelf?
4 Niets nieuws onder de zon
Het omgaan met (digitale) technologie vergt eigenlijk geen andere benadering dan het omgaan met allerlei andere zaken die vragen oproepen. Altijd is het belangrijkste criterium: kan ik hiermee God liefhebben boven alles en mijn naasten als mijzelf?
5 Wees gesprekspartner
Technologie lijkt soms misschien lastig of beangstigend. Ga erover in gesprek, met elkaar, maar vooral ook met de jongere generatie. Juist in het dynamische digitale tijdperk hebben ze christelijke rolmodellen nodig die rust bieden. Bij wie ze terechtkunnen omdat in hen iets zichtbaar is van een leven met God.
Rick Bouter is co-founder en voorzitter van Techthics (https://techthics.nl), een denktank over technologie, theologie en ethiek.
Uit de Bijbel
Onderzoek alles, behoud het goede en vermijd alle kwaad, in welke vorm dan ook.
1 Tessalonicenzen 5: 21, 22
Verder lezen
- Genesis 8: 10-22
- Genesis 11: 1-9
- Psalm 8: 1-10:
Om te overdenken/doen:
- Ben je je bewust van de hoeveelheid technologie in je leven? Hoe kritischben je?
- Kun je het gebruik van technologie toetsen aan de Tien Geboden en de vruchten van de Geest? Hoe krijgt dit praktisch vorm in de keuzes die je maakt?
- Bedenk voorbeelden van technologie om dankbaar voor te zijn en dank God ervoor.