Wat is de rol van de mens in het tijdperk van kunstmatige intelligentie?
Dit artikel verscheen origineel op Cvandaag
Een artikel over kunstmatige intelligentie zou eigenlijk helemaal niet nodig moeten zijn. Jullie gebruiken het allemaal vrijwel iedere dag. Van muziekstreamingsdiensten als Spotify en Deezer, video platformen als Netflix en Videoland, als ook webshops welke je additionele artikelen willen slijten. Denk hierbij heel simpel aan de sectie ‘andere kochten ook’ van Bol.com, Amazon, en andere webshops. Nee op het gebruik van AI hoeven we niet eigenlijk niet in te gaan. Maar wat ‘is’ kunstmatige intelligentie nu eigenlijk? Wat zegt de Bijbel over AI? En wat is de rol van de mens nog in dit hoog technologische tijdperk?
Artificial Intelligence
Kunstmatige Intelligentie – of de meer doorgaanse Engelse benaming Artificial Intelligence (AI) – verwijst naar het vermogen van machines om taken uit te voeren die normaal gesproken menselijke intelligentie vereisen. Waar de wildste verhalen zich de ronde doen over AI heeft AI geen eigen bewustzijn en ziel. Kunstmatige intelligentie (AI) is gebaseerd op data, algoritmen, kansberekening en statistiek. Het is een technologie die machines in staat stelt om taken uit te voeren op basis van patronen en regels die zijn afgeleid uit grote hoeveelheden gegevens. AI-systemen kunnen leren en zich aanpassen aan nieuwe informatie, maar ze hebben geen eigen bewustzijn, gedachten of ziel zoals wij mensen dat wel hebben. AI werkt op basis van logica en wiskundige principes, de resultaten (output) die het levert is gebaseerd op de data (input) en de verwerking van het systeem (transformatie).
Wat zegt de Bijbel over AI?
Concreet zegt de Bijbel niets over AI algorimes. Dit komt omdat het stuk ‘digitale technologie’ in behoorlijk wat eeuwen na Bijbelse oplevering ontwikkeld is. Los van het feit dat er geen (digitale) technologie besproken wordt zien we tal van technische toepassingen in de Bijbel. Technische vaardigheden en kennis (beide door God gegeven in de vorm van menselijke kracht, inzicht en bredere vaardigheden) die God gegeven heeft om Zijn wil te doen en Hem te dienen. Een aantal voorbeelden uit zowel het Oude als Nieuwe Testament.
Salomo gebruikte technische vaardigheden en kennis van bouwtechnieken om de tempel van Jeruzalem te bouwen, een groots architectonisch project dat tot op de dag van vandaag wordt bewonderd.
Techniek tot eer van God:
– Ambachtslieden: Bezaleël en Oholiab waren vakbekwame ambachtslieden die door God werden gezegend met wijsheid en vaardigheid om de tabernakel en de bijbehorende voorwerpen te vervaardigen, zoals beschreven in Exodus 31:1-11.
– Tempelbouw: Salomo gebruikte technische vaardigheden en kennis van bouwtechnieken om de tempel van Jeruzalem te bouwen, een groots architectonisch project dat tot op de dag van vandaag wordt bewonderd. “Hij bouwde het binnenste heiligdom, het Allerheiligste, dat twintig el lengte, breedte en hoogte mat. Hij overtrok het met zuiver goud, ook het altaar overtrok hij met goud. Verder maakte hij in het Allerheiligste twee cherubs van olijfhout. De vleugels van de cherubs hadden samen een lengte van twintig el: één vleugel was vijf el lang en raakte de muur van de tempel, de andere vleugel was even lang en raakte de vleugel van de andere cherub.” – 1 Koningen 6:20-24
– Boten: Jezus maakte gebruik van de techniek van Zijn tijd, zoals het gebruik van boten om over het meer te reizen en Zijn boodschap van omkeer en verlossing te verspreiden. Lucas 5:2-3
Techniek niet tot eer van God
– Afgodsbeelden: Het gouden kalf en het maken van andere afgodsbeelden: “Doe dat niet met de HEER, uw God. Want iedereen die dat doet is verfoeilijk voor de HEER. De HEER vindt mensen die zulke dingen doen afschuwelijk.” – Deuteronomium 18:9-12
– Valse weegschaal: Het gebruik van techniek voor bedrog, manipulatie en onderdrukking van anderen: “Een valse weegschaal is voor de HEER een gruwel, valse gewichten zijn ook niet goed.” – Spreuken 20:23
– De torenbouw van Babel: De mensheid wilde een toren bouwen die tot in de hemel reikte, wat getuigde van hoogmoed en rebellie tegen God. Als reactie hierop zorgde God voor spraakverwarring en verspreidde Hij de mensen over de hele aarde, waardoor de bouw van de stad werd gestaakt.
AI in relatie tot de Bijbel
Terug naar vandaag de dag. Laten we eens kijken naar drie praktische voorbeelden van het gebruik van AI in relatie tot het christelijk geloof en de Bijbel:
Het is belangrijk om de resultaten van deze kunstmatige intelligentie kritisch te evalueren en te onthouden dat het een hulpmiddel is en geen vervanging voor theologische expertise.
1. Bijbel + AI = BijbelGPT?
Bijbel GPT is een AI-model toepassing, gemaakt door Jonathan Vollmuller die specifiek is getraind op de tekst van de Bijbel. Het maakt gebruik van versie (Chat) GPT-3.5 architectuur en kan Bijbelteksten genereren en vragen over de Bijbel beantwoorden. Met behulp van machine learning (ML) technieken en grote hoeveelheden tekst kan Bijbel GPT theologische en contextuele inzichten bieden. Het is belangrijk om de resultaten van deze kunstmatige intelligentie kritisch te evalueren en te onthouden dat het een hulpmiddel is en geen vervanging voor theologische expertise. Het artikel van Jonathan met de exacte werking van deze toepassing kun je op de Techthics website lezen.
2. AI brengt Bijbelpersonages tot ‘leven’
Een Israëlisch bedrijf past kunstmatige intelligentie (AI) toe om digitale afbeeldingen van Bijbelpersonages te creëren. Door geavanceerde AI-algoritmen te gebruiken, analyseert het algoritme historische en culturele gegevens om een visuele representatie van deze personages te reconstrueren. De technologie maakt gebruik van gezichtsreconstructie en Deep Learning (DL) om een beter beeld te vormen van hoe de Bijbelse figuren er mogelijk hebben uitgezien. De gedachte hierachter is om mensen te helpen zich een levendiger beeld te vormen van de personages uit de Bijbel.
3. Bijbelvertalers gebruiken AI om vertaling te versnellen
Bijbelvertalers maken gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om het vertaalproces te versnellen. Door gebruik te maken van AI-tools zoals automatische vertaalmodellen en taalherkenning, kunnen bijbelvertalers efficiënter werken. Deze AI-tools helpen bij het identificeren van mogelijke vertalingen en het genereren van suggesties voor formuleringen, wat het vertaalproces verbetert en versnelt. Het belang van menselijke expertise blijft echter van essentieel belang om de contextuele en theologische nuances van de Bijbeltekst nauwkeurig over te brengen.
Menselijke regie
Een belangrijk aspect in het kader van het gebruiken van AI in het dagelijkse leven is: menselijke regie. Dit houdt in dat jij als persoon altijd de controle en het laatste woord moeten houden in het gebruik van technologische toepassingen. Hoewel tools en technologieën zoals AI en automatisering ons kunnen helpen bij het uitvoeren van taken en het nemen van beslissingen, is het belangrijk om te begrijpen en te blijven erkennen dat deze tools beperkingen hebben.
Gebruik ze als inspiratiebronnen en als hulpmiddel om menselijke creatieve eigenschappen te verlengen.
AI zit in beginfase, mist context en heeft vooroordelen
Ten eerste bevinden veel van deze technologische toepassingen zich nog in de beginfase en kunnen ze dus gepaard gaan met kinderziekten en onvolkomenheden. Ten tweede ontbreekt het AI toepassingen vaak een een gebrek aan context (contextueel inzicht). Dit betekent dat ze bijvoorbeeld moeite hebben om de volledige situatie, gevoelens of culturele aspecten te begrijpen die van invloed kunnen zijn op de besluitvorming. Ten derde zitten in deze geavanceerde technologieën diverse vooroordelen (biases) die – wellicht onbedoeld – door haar makers is meegegeven. Het werkt zo simpel dat als een groep Nederlandse dames een stuk software maakt er andere (culturele) vooroordelen inzitten dan als je dit een groep Japanse heren laat maken.
Daarom is het belangrijk om deze tools niet klakkeloos over te nemen, te citeren en te vertrouwen. Nee, gebruik ze eerder als inspiratiebronnen en als hulpmiddel om menselijke creatieve eigenschappen te verlengen. Mensen moeten altijd het stuur in handen hebben om de uiteindelijke ethische en of eindbelissing nemen. Als christenen vinden wij het christelijke ethische kader (lees Bijbelse normen en waarden) belangrijk. Dit proberen we zo goed en kwaad als dit gaat iedere dag in praktijk te brengen – erbij te leven.
Menselijke ethiek blijft cruciale toevoeging in AI tijdperk
Dit betekent dat we kritisch moeten blijven ten aanzien van de resultaten en aanbevelingen van technologische toepassingen. We moeten onze eigen beoordelingsvermogen en verantwoordelijkheid behouden, en niet volledig vertrouwen op kunstmatige geautomatiseerde systemen. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat de menselijke waarden en ethiek behouden blijven, zelfs te midden van nieuwe technologische ontwikkelingen.
Het is belangrijk om onze verantwoordelijkheid te blijven nemen in een steeds meer technologische wereld. Bouw jij zo mee aan Gods koninkrijk?
Menselijke ethiek in de praktijk
Dit zouden we bijvoorbeeld kunnen doen door menselijke waarden als privacy en eerlijkheid te programmeren in de algorimes welke ten grondslag liggen aan dit soort toepassingen. Ook zouden regelgeving en toezicht moeten komen op AI systemen die als controle dienen en te handhaven zijn. Als laatste zou je ook kunnen denken aan bewustwording en educatie over dit thema. Dit vergroot de kennis over de impact van AI en zou kritisch – menselijk – denken moeten bevorderen. Een mooi voorbeeld waar je vandaag mee kan beginnen is de nationale AI cursus. Door onder andere dit soort stappen te nemen, behouden we menselijke – christelijke – normen en waarden maar ook menselijkheid in het AI-tijdperk.
In vertrouwen naar morgen
Zo mogen we vol vertrouwen op Gods leiding het ‘nieuwe’ verkennen, beoordelen en toepassen. Bewust van de potentiële impact van nieuwe technologie op ons (geloofs) leven. Genietend van de voordelen die technologie ons biedt door God gegeven. Tegelijkertijd bewuste keuzes makend om mogelijke negatieve gevolgen op de mensheid als ook onze relatie met/tot God te vermijden. Het is belangrijk om onze verantwoordelijkheid te blijven nemen in een steeds meer technologische / digitale wereld en God te dienen zoals Hij van ons vraagt. Kritisch over toepassingen die ingaan tegen Gods geboden. Dit vraagt om praktiserende christenen. Een christen die zijn geloof onder stoelen of banken schuift, maar zijn of haar geloofsleven in praktijk brengt. Een christen die keuzes maakt. Bouw jij zo mee aan Gods koninkrijk?
Rick Bouter is voorzitter van Stichting Techthics. Neem hier een kijkje op de website van Stichting Techthics.